اطلاعیه !
فرم عضویت در باشگاه مخاطبان







گروه مطالعات علوم دقیقه
تاریخ تأسیس : خرداد 1397






اعضای گروه

علیرضا شفاه
مسئول گروه

دانشجوی دکتری فلسفه علم و فناوری

عضو شورای علمی موسسه علم و سیاست اشراق

مدیر مسئول فصلنامه علم و سیاست بابل

مسئول دفتر اقتصادسیاسی پژوهشکده شهید رضایی

رییس هیئت‌مدیره شرکت کیوان تیام غرب آسیا


امیرحسین صنایعی
دبیر گروه

دانشجوی دکتری فلسفه علم و فناوری


سیده‌زهره مشعلچی

کارشناسی ارشد شیمی

معاون آموزشی ادبستان انشاء


محمدحسین تسخیری

کارشناسی ارشد فلسفه علم

مدیر روابط عمومی فصلنامه علم و سیاست بابل

مدیر اجرایی نقدنامه علوم انسانی



درباره گروه

ریاضی سرشار از کودکی است ورنه چگونه انسان می‌توانست در دنیای پر از گرفتاری‌ها و بیم‌ها و امیدها و غم‌ها و بده‌بستان‌ها ناگهان از هر چیز ببرد و به گوشۀ ریاضی پناه ببرد و در سایۀ آن گوشۀ خلوت، تمامِ های‌وهوی زندگی را به فراموشی بسپارد.


 آیا فراموشی زندگی واقعی، کرداری کودکانه نیست و آیا کودکی جز مفتون‌شدن به چیزی است که آدم را با خودش مثل چرخش برگ در جریان بازیگوش آب یک جوی کوچک می‌برد و آدم را کجا می برد؟ این پرسش را سرسری گرفته‌ایم اما باید از خود بپرسیم که ریاضیات در مقام نماینده علوم محض و به عنوان مسئولانه‌ترین کودکی‌کردن‌هایی که آدمی تاکنون تجربه کرده آدم را به نیروی کدام راز از راه زندگی به در می‌کند و او را با نیروی بازیگوش خود به کجا می‌برد؟ بی‌شک راز انسان، سیاست و زندگی، جایی در خلوت کودکانۀ ریاضی گم و پوشیده شده است. گروه مطالعات علوم دقیقه موسسه علم و سیاست اشراق می‌خواهد آن را پیدا کند.

بابل شورای عمومی


نوبت و سرنوشت
دور نهم گزارش‌های پژوهشی - گروه مطالعات علوم دقیقه - 1

کودکان کار
دور نهم گزارش‌های پژوهشی - گروه مطالعات علوم دقیقه -2
 




گروه مطالعات علوم دقیقه
امیل لاسک و کانت‌گرایی
بخش یکم - امیل لاسک کیست؟
فردریک بایزر   

علاقۀ فلسفی متون لاسک از تلاش آن برای ایجاد سازش میان اصول کانت‌گرایی با آخرین توسعه‌ها در تاریخ، منطق و روانشناسی بود. چونان ویندلباند و ریکرت، لاسک عمیقا نگران این واقعیت بود که اصول کانت ظاهرا با وضع تاریخ در مقام علم، پدیدار قصدیت در اندیشۀ برنتانو یا ویژگی عینی صدق که مورد تاکید هوسرل بود، سازگاری نداشت. ظاهرا معلوم شده بود که تاریخ، قصدیت و صدق منطقی عرصه‌هایی هستند کاملا تازه که خیال کانتی هیچ رویایی از آن‌ها نپرورده بود. هدف اصلی لاسک تصرف آن‌ها از برای فلسفۀ نقدی کانت بود. اما آیا لاسک بدون نقض اصول کانتی، می‌توانست به این اهداف دست یابد؟


گروه مطالعات علوم دقیقه
بسیاری از آن گذر خواهند کرد
بررسی استعارۀ کشتی در اندیشۀ فرانسیس بیکن
سیدمحمدرضا حسینی بهشتی   

دو ستون هرکول نه‌تنها تنگی دایرۀ دید جهان کهن، بلکه دو مانع اصلی بر سر پیشرفت دانش را به نمایش می‌گذارند که باید از آن‌ها عبور کرد: یکی تحسین بیش از اندازۀ نیروهای پیشین شناخت است که تاکنون بوده‌اند و دیگری کوچک‌شمردن توانایی‌های واقعی شناخت بشری. تحسین بیش از اندازۀ قدما مایۀ خشوع، مجذوب‌شدن و بلکه مفتون‌شدن ذهن‌ها می‌شود و کوچک‌شمردن توانایی‌های واقعی بشر موجب بسنده‌کردن او به تماشا و نظارۀ جهان به‌جای دراختیارگرفتن آن به‌مدد علم و ساختن این جهان برای زندگی سعادت‌مندانه در آن


گروه مطالعات علوم دقیقه
به صورتِ محال
گفتاری دربارۀ انسان‌شناسی فلسفی: از انسان الهی تا خدای انسانی
هانس دیرکس   

برای آنکه «قلب» انسانِ بی‌قرارِ عاشق خداوند بتواند به خویشتن خویش برسد باید از ظاهر اشیاء محسوس در عالم خارج روی برتابد و مسیری را از جزء به کل، از فناپذیری به فناناپذیری، از شقاوت به سعادت، از مرگ به زندگی و از آنچه زمینی است به سوی خداوند یگانه در پیش گیرد. اما انسان به نیروی خود نه می‌تواند در این مسير گام بگذارد و نه آن را به پایان ببرد، بلکه هم آغاز این حرکت و هم مقبول افتادنش از ناحیۀ خود خداوند است، آن هم بخصوص به واسطۀ «فرزند بشرزاد» و «کلمه»اش که در انجیل آمده است.


گروه مطالعات علوم دقیقه
اعداد چه هستند و چه باید باشند؟
پیشگفتارهای مقالۀ 1884 ریچارد ددکیند
ریچارد ددکیند   

از زمان تولد، به‌طور مداوم و به‌نحوی فزاینده ما به سوی مرتبط ساختن چیزها با چیزها و بدین ترتیب استفاده از آن قابلیت روح رهنمون می‌شویم که خلق اعداد مبتنی بر آن است؛ از طریق تکرار این تجربه که به‌نحوی لاینقطع، اگرچه بدون هدفی مشخص، در اولین سال‌های زندگی ما رخ می‌دهد و تشکیل حکم‌ها و زنجیره‌های استدلال همراه با آن، ما به اندوخته‌ای از حقایق حسابی اصیل دست می‌یابیم که بعدها نخستین معلمان ما به آن‌ها به‌مثابۀ چیزی ساده، بدیهی و داده شده در شهود درونی اشاره می‌کنند.


گروه مطالعات علوم دقیقه
خدای مخلوق
چگونه نامتناهی می‌تواند معیاری برای متناهی باشد؟
الیزابت براینت   

از یک طرف، هیچ رابطۀ مقایسه‌ای میان امرِ متناهی و امرِ نامتناهی وجود ندارد، و با این‌حال از طرف دیگر، نامتناهیْ «واحد، بسیط‌ترین و بسنده‌ترین معیار» برای چیزهای متناهی است. به‌چه معناییْ امرِ نامتناهی معیاری برای امرِ متناهی است؟ برای پرداختن به این پرسش، کوزانوس به سه استعارۀ ریاضی متوسل می‌شود. هر استعاره جنبه‌های مهمی را آشکار می‌سازد که در آن امرِ نامتناهی به‌عنوان سنجه و معیارِ امرِ متناهی عمل می‌کند.


گروه مطالعات علوم دقیقه
سرانجام، بازگشتِ به خویش
مروری بر مقالۀ «از زندگی متأملانه به زندگی فعالانه» اثر الیزابت براینت، ترجمۀ زانیار ابراهیمی
الیزابت براینت   

متألهان نومینالیستی قرن چهاردهم کوشیدند از آموزۀ رهایی الهی از همۀ ضرورت‌های فلسفی مشتق از نظم طبیعت دفاع کنند. ارادۀ مطلقا آزاد خداوند، در مقام مقدمۀ بنیادین الهیاتی وضع شد و قدرت مطلق الهی به مرتبۀ وصف اصلی و عمدۀ الهی ارتقا یافت. تشدید و تقویت وصف قدرت مطلق الهی، کیهان قرون‌وسطایی را نابود کرد. چون نومینالیست‌ها جهان مخلوق را تجلی خیر و خوبی خداوند یا خرد و حکمت او نمی‌دانستند، بلکه بیش و پیش از هر چیز، آن را تجلی قدرت مطلق خداوند تلقی کردند. به عبارت دیگر وجود جهان، به نحوی رادیکال، نتیجه‌ی بی‌واسطۀ ارادۀ مطلق خداوند تفسیر شد.


 1    

موسسه علم و سیاست اشراق
شماره تماس : 77136607-021


عضویت در باشگاه مخاطبین

اینکه چیزها از نام و تصویر خود سوا می‌افتند، زندگی را پر از هیاهو کرده است و این هیاهو با این عهد مدرسه که «هر چیزی خودش است» و خیانت نمی‌ورزد، نمی‌خواند. مدرسه آرام است و این آرامش بخشی از عهد و ادعای مدرسه است. هیاهو در مدرسه به معنای ناتوانی مدرسه در نامگذاری چیزها است؛ به این معناست که چیزها می‌خواهند از آنچه هستند فرا بروند. آنجا که می‌توان دانست از هر چیز چه انتظاری می‌توان داشت، دعوا و هیاهویی نیست، نظم حاکم است و هر چیز بر جای خویش است. اما اگر هرچیز حقیقتاً بر جای خود بود و از آنچه هست تخطی نداشت، دیگر چه نیازی به مدرسه بود؟ اگر خیانتی ممکن نبود مدرسه می‌خواست چه چیزی را بر عهده بگیرد. اگر حقیقت نامی دارد، از آن روست که امکان ناراستی در جهان هست. نام چنانکه گفتیم خود عهد است و عهد نگه داشت است و نگه داشت آنجا معنا دارد که چیزها از جای خود خارج شوند.

(تمام حقوق متعلق به موسسه علم و سیاست اشراق است)